در راستای انجام دوره آموزشی بین المللی اصلاح مولکولی برنج که از سوی مرکز برنج آسیای مرکزی و غربی (در رشت) و با حضور کارشناسان برنج از هشت کشور ایران، افغانستان، آذربایجان، عراق، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ترکیه، برگزار شد، آقای دکتر طالبی؛ پژوهشگر بخش ژنومیکس، با موضوع "مقدمه ای بر توالی یابی آر ان ای" (Introduction to RNA-Seq)، یکی از سخنرانان روز هفتم این دوره آموزشی بود. چکیده سخنرانی ایشان در ادامه می آید؛

امروزه پژوهشگران دریافته اند که ژن­ها می توانند اثرهای برهمکنشی داشته باشند. از اینرو، بایستی بصورت "مجموعه" بررسی شوند. این موضوع، پژوهشگران را بر آن داشته تا به جای آنکه روی یک ژن متمرکز شوند، بر روی "مجموعه ای از ژن­ها" کندوکاو کنند. این مجموعه می تواند دربرگیرنده ی همه ژن­هایی باشد که در یک زمان ویژه، در یک بافت ویژه و یا یک سلول ویژه از یک جاندار، با همدیگر کار کرده و به بیان می رسند. به چنین مجموعه ژنی، "ترانسکریپتوم" گفته می شود. دانشی که به کاوش پیرامون ترانسکریپتوم می پردازد، "ترانسکریپتومیکس" نام دارد. امروزه ترفندهای بیشماری برای شناسایی و بررسی ترانسکریپتوم در دسترس است. همه این ترفندها بر پایه ی یک رشته تواناییها و کاستیها دسته بندی می شوند. از میان ترفندهایی که کارایی بالایی در بررسی همزمان شمار فراوانی از ژن ها دارند، دو روش هستند که توانسته اند بیشترین فریبندگی را در ذهن پژوهشگران زیست شناس و ژنتیک دان ایجاد کنند؛ روش ریزآرایه (Microarray) و روش توالی یابی ضربتی کل ترانسکریپتوم (Whole RNA shotgun sequencing). امروزه از این دو روش به عنوان ترفندهای برگزیده در بررسی های ترانسکریپتوم یاد می شود. با رویکرد به نوآفرینی هایی که در روشهای مبتنی بر توالی یابی از میانه های دهه اخیر تاکنون پدید آمده، روش توالی یابی ضربتی کل ترانسکریپتوم، به توالی یابی آر ان ای (RNA sequencing) و یا به کوتاهی، RNA-seq بدل شده است. توالی یابی آر ان ای، یک روش نوآورانه است که بررسی ترانسکریپتوم را بر پایه ی فناورهای نوین توالی یابی انجام می دهد بگونه ای که نتیجه توالی یابی، وابسته به ابزارهای زیست­داده­ورزی (بیوانفورماتیکی) پیشرفته بوده و گسترش روزافزون­ این ابزارها نیز به بهبود در درستی و دقت نتیجه ها و همچنین سرعت پردازش ها انجامیده است. امروزه پژوهشگران در زمینه زیست­داده­ورزی و زیست شناسی سامانه­ها برای واکاوی نتیجه های توالی یابی آر ان ای، به یاری زیست شناسان شتافته اند تا نایافته­های دانش زیست شناسی به آشکاری و روشنی درک شوند. دستاورد این یافته ها می تواند شناسایی شماری از ژن های کاندید باشد که شاید این ژن ها نقش بی مانندی هم در پایش و ساماندهی فرایندهای زیستی داشته باشند. شناسایی نشانگرهایی که توان اثرگذاری بر یک صفت ویژه را دارند، می تواند به هموارسازی راه پژوهشگران بهنژادگر برای بهبود ژنتیکی آن صفت، در آینده­ی نه چندان دور بیانجامد.